21-09-2012, 16:14
Podział religii neopogańskich.
Określenie „neopogaństwo” nie jest być może zbyt precyzyjnym określeniem (jak zresztą przekonacie się sami, jeśli przeczytacie dalej tekst). Bynajmniej pod tym pojęciem rozumie się religię, która nawiązuje swym: światopoglądem, kosmologią, obrzędami, panteonem bóstw czy zasadami przyjmowanymi w życiu codziennym do religii etnicznej danego narodu- narodu przodków. Jednak nie zawsze konkretne wyznanie neopogańskie dokładnie (nazwijmy) to odtwarza wiarę etniczną- czasem zachowuje główne założenia wiary, jednak dodaje większość od siebie. Inne z kolei niekiedy starają się wiernie odtworzyć dane wyznanie jak tylko potrafią. O tym jak bardzo złożone potrafi być pojęcie „neopogaństwa” (omawiane tutaj i tak w dużym skrócie) przedstawię wam w następującym podziale.
Grupa I: Czyste religie etniczne, nie odtwarzane- tak jak przed wiekami, które przetrwały w niemalże niezmienionej formie do dziś. W dzisiejszych czasach określenie to tyczy się wszystkich religii, które nie wchodzą w skład głównych wyznań na świecie (Shinto, Hinduizm, religie aborygeńskie, afrykańskie etc).
Grupa II: Rodzimowierstwo, które podzielić możemy na dwie grupy:
a) Konturowanie wiary przodków, na podstawie zgromadzonych przekazów źródłowych starając się przy tym zachować jak największą wierność „w szczegółach” ,choć pojawiają się czasem jakieś nowe elementy.
b) rekonstruuje wyznania przodków, dodając do niej jednak znacznie więcej nowych elementów, lub znacznie modyfikując na własne potrzeby obrżedny, czy założenia teologiczne.
Grupa III: To co możemy z całym przekonaniem nazwać neopogaństwem. Religie niby odwołują się do wiary przodków, lecz w przeciwneiństwie do rodzimowierstwa możemy spotkać się z wieloma nowymi elementami w danej religii: od obrzędów po założenia teologiczne. Możliwe jest także nowych religii, które w jakimś stopniu czerpią z dawnych przedchrześcijańskich religii.
Rodzimowierstwo słowiańskie.
Na samym początku już wypadałoby wymienić, największą organizację tej polskiej neopogańskiej religii- Rodzimy Kościół Polski. Zaraz po nim prym wiedzie Polski Kościół Słowiański, różniący się od tego pierwszego tym, że zrzesza głownie archeologów. Jest jeszcze instytucja: Zrzeszenie Wiary Rodzimej, sięgającej swymi korzeniami do przedwojennej Zadrugi- odwołującej się właśnie do rodzimej kultury i wierzeń.
Chcąc ogólnie przytoczyć założenia polskich neopogan wspomnieć należy o doktrynach (pisząc to opieram się głownie na założeniach Rodzimego Kościoła Polskiego). Wg. założeń światem rządzi istota nazwana Bogiem Najwyższym, a jego pośrednikami, którzy także sprawują władzę są pomniejsze bóstwa. Za owego najwyższego uważa się Światowida, choć jest to założenie po części umowne.
Ponadto wyznawcy polskiej wiary neopogańskiej uważają, że ich przodkowie wyznawali tego samego boga co wyznawcy innych religii- stąd też członkiem może zostać osoba z innego kręgu wyznaniowego.
Nawiązując do obrzędów wspomnieć należy, że wyznawcy tej religii odwiedzają te same miejsca kultu jakie były świętymi dla dawnych Słowian (na tej zasadzie początkowo opierał się choćby Polski Kościół Słowiański).
Jeśli chodzi o sprawy społeczne rodzimowiercy są tolerancyjni i wyrażają otwarty sprzeciw przeciwko rasizmowi, nazizmowi i innym przejawom niechęci wobec innych ludzi.
Ásatrú.
Czyli rodzimowierstwo germańskie/ skandynawskie. Zwłaszcza rozpowszechnione na Islandii, z tej racji, iż wyspa/ kraj ten od zawsze pozostawał w izolacji czego dowodami są: języki- bardzo podobny do staronordyckiego (języka Wikingów); brak nazwisk, a miast nich posługiwanie się patronimikami (przykładowo, w dosłownym tłumaczeniu: Sigurd syn Svena, Brigid córka Olafa). Nie dziwota, wiec że tam też najbardziej uchował się system wierzeń przodków.
Religia oparta jest na wierzeniu w dwie dynastie boskie: Asów i Vanów, którzy sprawują władzę nad światem i nawiązują także do systemu wierzeń znanych z starożytnej mitologii nordyckiej.
Związki Ásatrú tworzą gromadzenia wszystkich wolnych członków wspólnoty- czyli dobrze znane jeszcze z czasów Wikingów thingów (choć brak w nich władzy centralnej)
Wicca.
W odróżnieniu od Rodzimowierstwa Słowiańskiego i Ásatrú ta religia zaliczana jest do grupy wyznań neopogańskich (czyli III, tamte dwie zaliczają się do grupy II).
Jest to religia misteryjna- czyli taka w której wyznawca bezpośrednio obcuje z bóstwem, a wstąpienie w społeczność wyznawców poprzedza inicjacja. Początkowo wyznanie to rozumiane było jako religia stworzona wyłącznie przez Gerarda Gardnera- teraz uważa się jako religię nawiązującą do wyznań dawnych min. celtyckich.
Wicca nazywana jest także religią czarownic (Czarostwem), dowodem na to jest etymologiczne pochodzenie słowa samej nazwy jak i magia, która stale obecna jest w wierzeniach Wican. Jest to także religia o charakterze matriarchalnym, gdzie główne miejsce zajmuje bogini. Wczytując się w opisy jej postaci łatwo znaleźć powiązania do kultu czarownic. Zaraz obok niej miejsce zajmuje bóg- pozostałe bóstwa z panteonu zależą od tzw. Tradycji, czy też indywidualnego doboru wyznawcy. Wszechświat wg. Wican jest dwudzielny, który reprezentują dwa przeciwne pierwiastki (coś jak chińskie jin-jang), uznawana jest także wiara w reinkarnację. Nie natomiast podziału na czyny dobre i złe, ani wytycznych zasad morlaności- wszystko jest względne. Wszelkie wskazówki odnośnie idei, wiary, zaklęć i rytuałów znajdują się w tzw. Księgach Cieni.
Wartym wspomnienia jest także cykl świąt Wicińskich, które dzielą się na solarne (sabaty) i lunarne (esbaty).
Wicca także na tzw. tradycje, które ogólne określić można pojęciem odłamu/ wyznania (tak jak chrześcijaństwo dzieli się na katolicyzm, protestantyzm etc.)
Tradycja Gardneriańska - najstarsza i najliczniejsza. Przystąpienie do gardneriańskiego kowenu musi być poprzedzone inicjacją, a ta - przygotowaniami, trwającymi rok i jeden dzień. Szczegółowy przebieg jej samej, a także szkolenia znaja jedynie członkowie. Gardnerianie kładą ogromny nacisk na indywidualny kontakt z bóstwem i cyklicznymi zmianami dokonującymi się w przyrodzie.
Tradycja Dianiczna - Uznaje wyłącznie istnienie bogini, z pominięciem boga.
Tradycja Corelliańska - kładzie szczególny nacisk na oddawanie czci przodkom.
Tradycja Minojska - nawiązuje też do spuścizny kultury minojskiej, pod względem obrzędów podobna do pierwszej z wymienionych. Panteon zaś został zaczerpnięty z mitologii bardzo starej, bo poprzedzającą znaną, grecką.
Tradycja eklektyczna - czerpiąca inspirację z różnych (dowolnie wybranych przez wyznawcę) panteonów.
Rodzajów Tradycji jest oczywiście jeszcze b. wiele- ja podałam zaledwie tylko kilka przykładów.
Tak jak wspomniałam na początku Wicca jest doskonałym przykładem religii neopogańskiej zaliczanej do gr. III, bowiem choć powstała na podstawie dawnych wierzeń to większą role odegrał zamysł twórcy tego wyznania Gerarda Gardnera- a później jej dalszych przedstawicieli, którzy stworzyli kolejne Tradycje, a przedewszytkim wyznawców, którzy (wg. niektórych tradycji) mają ogromną swobodę w wyborze pateonu bóstw, czy obrzędów.