Symbolika wigilijnych potraw (spis)

[Olimpia]

RYBY. Już Egipcjanie, Sumerowie i Babilończycy uważali je za istoty święte. Od wieków symbolizują wolność, harmonię i wyzwolenie. W naszej religii ryba to stary chrześcijański znak tajemnicy. Jej grecka nazwa oznacza skrót „Jezus Chrystus Syn Boga Zbawiciela” i jest symbolem początku, życia, nieśmiertelności, zmartwychwstania, obfitości, płodności. A jako ucieleśnienie Chrystusa jest też znakiem pożywienia duchowego. Potrawy z ryb dają siły, zdrowie i dostatek.
KAPUSTA. Według starych wierzeń chroni od złego, a potrawy z niej przyciągają dostatek. Kapusta z grochem lub z grzybami obdarza siłami i zdrowiem.
BARSZCZ. Wierzono, że buraki zapewniają długowieczność, a także urodę.
GRZYBY. W wielu kulturach to temat legend i ważny składnik obrzędów magicznych. W starożytnym Rzymie uważano je za pokarm bogów, a Egipcjanie podawali je wyłącznie faraonom, gdyż „coś, co pojawia się w magiczny sposób z dnia na dzień” nie powinno być jadane przez zwykłych śmiertelników. Od wieków są wielką chlubą i ozdobą kuchni polskiej.
GROCH, FASOLA, SOCZEWICA. To od niepamiętnych czasów symbole płodności. Groch gotowano najczęściej z różnymi ziołami: cząbrem, bazylią, kolendrą, koprem, majerankiem – żeby „wzmocnić jego właściwości”. Płodność (zarówno w domu, jak i zagrodzie) oraz zdrowie miała gwarantować kapusta z grochem. Fasola to symbol miłości i dostatku. Bardzo często gotowano ją z miodem i imbirem – składnikami, które miały „moc przyciągania pieniędzy”. A soczewica uchodziła za potrawę ludzi demonstrujących pogardę dla zbytku i spraw doczesnych.
ŚLIWKI. Odpędzają złe moce i są środkiem na długowieczność.
JABŁKA. Święty pokarm łączony z wieloma daw-nymi bóstwami. Symbol miłości, zdrowia, pokoju, zgody, nieśmiertelności, wiecznej młodości, odkupienia. Wieszanie ich na choince symbolizowało płodność Ziemi, a zapach odradzał siły fizyczne i pomagał zachować długowieczność.
GRYKA. Jest znakiem bogactwa i dostatku, magicznym ziarnem mającym przynieść przyjaźń i zapewnić „pieniężne szczęście” w całym przyszłym roku.
ZBOŻA. Potrawy ze zbóż wróżą płodność, dostatek i pieniądze. Jęczmień, który według bardzo starych legend „narodził się z mężczyzny”, jest symbolem męskiej potencji. Pszenica to obfitość pieniędzy. Zaś owies, żyto i proso – znaki dostatku i urodzajnych plonów.
MAK. Zapewnia domowi dostatek na cały rok. Symbolizuje nie tylko płodność, ale także spokój, czystość, zmartwychwstanie, pociechę, zapomnienie.
MIÓD. Potrawy z maku często łączono z miodem – „jadłem niebiańskim” zapewniającym boską miłość. Miód to najstarszy produkt, o którym już kultury pierwotne tworzyły legendy. Uchodzi za substancję magiczną, otaczaną ogromnym szacunkiem. Chroni od złego i jest symbolem wszelkiej obfitości, wiecznej szczęśliwości, miłości i mądrości. Zapewnia radość, bogactwo ducha, pomyślność i długie życie.
PIERNICZKI. Współczesna forma starych placków z miodem składanych w ofierze bogom w dniu przesilenia zimowego. Nawet kształt wigilijnych ciasteczek miał znaczenie. Okrągłe symbolizowały słońce i radość, choinki – nieprzerwany cykl płodności, a ciasteczka w kształcie zwierzątek – ofiary składane niegdyś bogom. Gwiazdki chroniły przed złem, dzwonki zaś odpędzały złe duchy.
ORZECHY. Wzmacniają zdolności intelektualne, od wieków symbolizują tajemnicę, pieniądze i płodność. Orzech włoski to głównie mądrość i pieniądze, laskowy – źródło mądrości i płodności, ale też sprawiedliwości, pojednania, cierpliwości i sił żywotnych natury. Migdały – „najlepszy płód ziemi” – wzmacniają, symbolizują nowe życie, piękno, płodność, nadzieję i zdrowie.

Autor: Ina Lenkiewicz