Rod

[Nilvan]

Rod – wschodniosłowiański bóg, często wspominany w źródłach, a jednocześnie pełniący bliżej nie określone funkcje, co do których istnieje wiele hipotez, interpretacji i domysłów. Zazwyczaj występuje w parze z rodzanicami – słowiańskimi boginkami/demonami związanymi z kształtowaniem ludzkiego losu. Rod bywa wymieniany także obok wił oraz innych bóstw słowiańskich, takich jak Perun, Swaróg, czy Mokosz.



Imię Roda może mieć związek z takimi wyrazami, jak „ród”, „rodzina”, co pozwala sugerować, że jedną z jego funkcji była opieka nad grupą, społecznością, rodziną. Ukazuje go także jako bóstwo pierwotne, nadrzędne, takie, które było przed wszystkimi innymi i od którego wszystko się zaczęło. Samo słowo „rod” odnosi się także do ogólnie pojętego pożytku, urodzaju, co znowuż wskazuje na związki Roda ze sferą płodności, przedstawia go jako dawcę życia – a właśnie te aspekty są kluczowe w przetrwaniu i powiększaniu się rodziny i społeczności.

Rod bywa najczęściej przedstawiany jako starzec w otoczeniu zazwyczaj trzech kobiet – demonów/boginek przeznaczenia znanych pod nazwą rodzanice. Razem z nimi staje się on orędownikiem ludzkiego losu. Parze tej zwykło się składać w ofierze chleb, ser i miód, a samym rodzanicom także kosmyki włosów ścinanych dzieciom oraz kaszę warzoną przez kobiety.