Kraboszki - Maski Obrzędowe Słowian

[Nikodem]

Święto Dziadów Jesiennych to jedno z nielicznych świąt, podczas których obrzędujący zakrywają swoje twarze maskami - kraboszkami.

Kraboszki wytwarzane były - i są nadal przez rodzimowierców - głównie z drewna lub skóry.
Maski przybierały różne kształty, jednak częstym motywem była kompozycja "twarzy" na planie trójkąta (przez wzgląd na istotny w mitologii i magii słowiańskiej charakter liczby 3).
Obok otworu na oczy, pojawiał się (choć niekoniecznie) otwór na nos, i otwór na usta - często postrzępiony, nienaturalnie wykrzywiony.

Rys Historyczny

Kraboszki wykorzystywane były m. in. w:
- tzw. "pochodzie duchów" - od rozstajów do cmentarzy maszerował, w ramach obrzędów pogrzebowych, pochód tańczących, zamaskowanych postaci
(Kosmas, Kronika Czechów);

- obrzędach z okazji Święta Zmarłych - w Polsce jeszcze w XIII wieku, w Gnieźnie kapłani chrześcijańscy prowadzili obrzędy w kraboszkach, ponieważ taka była tradycja i oczekiwania ludu
(Dekret papieża Innocentego III z dnia 8 stycznia 1207 r.).

Historyczne przykłady pokazują, że potrzeba używania masek podczas obrzędów była głęboko zakorzeniona, a sam element "pochodu duchów" w czasie Święta Zmarłych przetrwał w tradycjach aż do XX wieku, gdzie jeszcze w latach 20 po wsiach obnoszono dynie (przed rozpowszechnieniem się dyń korzystano z tykw) z wyciętą twarzą i świecą umieszczoną w środku - miały one sygnalizować obecności Przodków i Duchów.

--------------------------------------------------------


Jaki był pierwotny cel wykorzystania kraboszek?
Na 100% nie wiemy.

Jednak domyślamy się i uwzględniamy te role we współczesnej obrzędowości.
Są to m. in.:
- maska jako narzędzie zapewniające anonimowość i bezpieczeństwo - przez upodobnienie się do Duchów Zmarłych;
- maska jako element tworzący uniwersalną przestrzeń umożliwiającą zbliżenie się do Przodków i Bogów - przez porzucenie własnej indywidualności.

Współczesny cel i sens zakładania kraboszek


Czy zasłanianie twarzy jest współcześnie niezbędne?

Wielu żerców (kapłanów słowiańskiej religii) skłania się ku twierdzeniu, że obrzędy ku czci zmarłych nie są bezpieczne.
Zapraszane są Duchy Przodków, które przybywają z Nawii (Świata Zmarłych) i mogą nie zechcieć tam powrócić.
Stąd wymienia się zagrożenia duchowe:
- "zalęgnięcie się" duszy zmarłego w ciele uczestnika obrzędu - co oczywiście wiąże się z zazwyczaj negatywnym wpływem na życie "ofiary";
- "pociągnięcie" ze sobą uczestnika obrzędu - niejako wciągając dusze żyjącego w przestrzeń "między Jawią (Światem Żywych), a Nawią" - co również skutkuje zmianami w postrzeganiu świata i wpływa na dalsze życie.

Niektóre wspólnoty rodzimowiercze nie pozwalają małym dzieciom (do przejścia obrzędu Postrzyżyn/Kosoplecin) na uczestnictwo w ceremonii Dziadów, ponieważ dusza dziecka, która za sprawą narodzin powróciła do Jawii może zechcieć wrócić do krainy zmarłych, gdy podczas obrzędu zostaną otwarte Bramy Nawii.

O ile zagrożenia te mogą wydawać się banalne do zażegnania dla osób zgłębiających sferę duchową - wołchwów, wiedźm i kapłanów (oraz szamanów, magów i czarownic wszelkiej maści) - mogą być nie do przeskoczenia dla osób nierozumiejących natury duchowego aspektu świata - a w obrzędach uczestniczą - np. ze względów motywowanych ciekawością, koniecznością, czy tradycją.

Zadaniem kraboszek jest więc zapobieganie problemom.

----------------------------------------

Jednak, mimo że osoby uduchowione wydają się być bezpieczne - to warto powtórzyć, że obecność maski na twarzy kapłana pomaga przystosować przestrzeń sakralną do obcowania z Duchami Zmarłych, co ułatwia nawiązanie właściwej relacji pozostałym uczestnikom ceremonii.

Reasumując - kraboszki nie są konieczne, ale jeśli się pojawią będą nieocenionym narzędziem magicznym, które usprawni obcowanie z Duchami, oraz ochroni przed ew. zagrożeniami.

[HermetycznieŚwiadom]

Gracjas za post
Chciałbym móc uczestniczyć w takich gusłach odprawianych w słowiańskim stylu,w ogóle jaram się w opór tą chyba nie będzie to błędem jak powiem naszą kulturą.

[Nikodem]

A  jakiego rejonu jesteś?

Na pewno w nie tak odległej okolicy (o ile mieszkasz w Polsce! xD ) jest jakaś grupa rodzimowiercza i regularnie odprawiane są obrzędy, w tym obrzęd Dziadów.
Jak powiesz skąd jesteś to mogę coś podpowiedzieć. ;]

A jeśli chciałbyś na własną rękę poszukać to kiedyś umieściłem post => KLIK! w którym są udostępnione mapy google z oznaczonymi lokalnymi gromadami rodzimowierczymi, itp.
(niektóre dane na mapach mogły się zdeaktualizować ;P )

Także jeśli chcesz uczestniczyć w takich ceremoniach... to możesz!

[HermetycznieŚwiadom]

Ja z dolnego śląska jestem,blisko mam do czech i niemiec,zaraz zbadam linka,jesteś wporzo

[Olimpia]

O tym obrzędzie nie wiedziałam, dzięki wielkie miło się czytało i bardzo to interesujące. Fakt, że maski w obrzędach są głęboko  zakorzenione - podobnie zresztą jak makijaż. Ludzie stawiali się kimś innym, kimś kim chcieli być w danym momencie na czas rytuału. Dziś już raczej mało kto korzysta z rytualnych masek i praktyka ta zanika, niemniej bardzo fajnie, że to opisałeś. Jest to dla mnie fajna inspiracja, by opisać stosowanie masek rytualnych.

[Nikodem]

A widzisz Olimpio!

Zdecydowałem się napisać o kraboszkach nie dlatego, że zwyczaj ich noszenia zanika, ale dlatego, że jest coraz powszechniejszy. ;]
Zwłaszcza w kręgach rodzimowierczych - w okresie Dziadów i podczas niektórych obrzędów Pory Ciemnej.

Ponadto jest to narzędzie magiczne i warto promować je także jako uniwersalny atrybut do pracy z Duchami Zmarłych - zwłaszcza w praktykach związanych z czarostwem i magią słowiańską. ;D


---------------------

I fajnie jeśli napiszesz o maskach w innych tradycjach magicznych.
Każda kultura ma nieco inne spojrzenie na aspekt używania masek rytualnych - i to faktycznie warte jest opracowania i opisania. ;]